Vijftien jaar na de Q-koorts epidemie: hebben we echt niks geleerd?
Weet u het nog, Q-koorts in Nederland? De uitbraak in 2007 was de start van de grootste Q-koorts epidemie ooit ter wereld beschreven. Nu leven we alweer bijna 3 jaar met de volgende grote epidemie: COVID-19.
Ondanks het feit dat er een groot verschil is tussen beide epidemieën (Q-koorts wordt door een bacterie veroorzaakt en COVID-19 door een virus) zien we achteraf juist veel overeenkomsten. De gevolgen op de lange termijn, het Q-Koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) en Long-COVID, lijken erg op elkaar. De vraag die Anja Garritsen, CEO van Innatoss, zichzelf inmiddels vaak heeft gesteld is: “Hebben we nou iets geleerd van die Q-koorts epidemie?”
Overeenkomsten tussen QVS (Q-koortsvermoeidheidssyndroom) en Long-COVID
“Als het over de beginfase van de COVID-epidemie gaat kunnen we vaststellen dat we weinig geleerd hebben,” zegt Garritsen. “De Q-koorts epidemie, die van 2007 tot zo’n beetje 2010 rondging in Nederland, liep uit de hand door een totale onderschatting van de risico’s van een dergelijke epidemie en door een groot gebrek aan kennis over de bacterie die Q-koorts veroorzaakt. Onderschatting van risico’s en gevolgen maakte dat er niet adequaat werd opgetreden. Een eerdere en gerichtere aanpak van deze epidemie had veel leed kunnen besparen.”
Onderschatting van de risico’s
In Nederland maken we problemen graag klein. Daardoor ontstond destijds de grote misvatting dat Q-koorts alleen in Brabant voorkwam en dat je er erg ziek van werd. De realiteit is heel anders: de bacterie zat óveral in Nederland en 90% van de mensen met een besmetting werd juist níet ziek. Er was helaas ook een groep die ongemerkt besmet raakte en daarbij de chronische variant (waarbij de bacterie aanwezig blijft in je lichaam) ontwikkelde.
Een groot deel van de mensen die écht ziek werden bleven op de lange termijn achter met het aan Q-koorts gerelateerde vermoeidheidssyndroom QVS. Klinkt bekend?
Lange termijn gevolgen
Als COVID opduikt in Europa worden in eerste instantie alleen mensen die in Italië geweest waren, koorts hadden en flink hoestten, als mogelijk besmet gezien. Niets blijkt minder waar… Ook nu worden risico’s en gevolgen flink onderschat, en maatregelen niet op tijd genomen, net als destijds bij Q-koorts.
Langzamerhand worden nu ook de lange termijn gevolgen van een besmetting met het corona-virus zichtbaar. Zowel mensen die ernstig ziek worden als mensen met een mild verloop van de ziekte blijven vaak klachten houden: long-COVID. Hoe lang long-COVID zal gaan duren voor de meeste patiënten weten we natuurlijk (nog) niet, maar als we op de ervaringen van QVS patiënten afgaan dan is het harde antwoord: lang!
Anja Garritsen: “Een virus maakt geen onderscheid tussen sterke of zwakke mensen. Een virus kiest ook niet de aanstellers uit. Omdat we ons niet bewust waren van het risico op besmetting zijn er veel mensen ziek geworden, zeker in de zorg. Het gevolg: long-COVID. Deze mensen stellen zich niet aan, deze mensen moeten goed begeleid en behandeld worden.”
Wat we geleerd hebben? Niet besmet raken!
“Om geen long-COVID te krijgen moet je niet besmet raken.” Garritsen zegt dit stellig en vol vuur. “In de samenleving hoor je toch vaak dat het allemaal wel meevalt. Dit is misschien zo, maar niet voor iedereen. Het probleem is dat niemand van tevoren weet wat het virus bij jou zou kunnen doen. Misschien heb je geluk, maar voor hetzelfde geld heb je pech en ga je hetzelfde traject in als QVS-patiënten.”
Garritsen is gedreven, ze heeft inmiddels meer dan 10 jaar ervaring met Q-koorts ellende. “Wil je de kans op long-COVID zo klein mogelijk houden, voorkom dan dat je besmet raakt.” Ze noemt een aantal maatregelen die zeker helpen, zoals vaccinatie, (FFP2) maskers en afstand houden, maar zegt er gelijk bij: “Alleen de combinatie van verschillende maatregelen kan je uiteindelijk beschermen tegen long-COVID, simpelweg door geen besmetting op te lopen. Ook nu nog!”
